Γνωρίζοντας έναν Κράμπους

Ο Fantasy Wanderer γνωρίζει πλάσματα της παγκόσμιας λαογραφίας

Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν και όλοι ήδη σκεφτόμαστε τα δώρα που θα μας “φέρει” ο Άγιος Βασίλης. Θα δει τη λίστα του με τα καλά παιδιά, θα την διπλοτσεκάρει και θα μας ανταμείψει γεμίζοντας τον χώρο κάτω από το δέντρο με όμορφα δώρα. Τί συμβαίνει όμως αν δεν ήμασταν τόσο καλά παιδιά όλο τον χρόνο; Σε αυτό δίνει την απάντηση η λαογραφία των αλπικών, γερμανόφωνων χωρών.

Σε πολλές περιοχές της κεντρικής Ευρώπης, όπως η Βαυαρία, η Αυστρία, η Κροατία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Βόρεια Ιταλία και άλλες, ο Άγιος Νικόλαος (Santa Claus), τον οποίο στη χώρα μας τον έχουμε ταυτίσει με τον Άγιο Βασίλη, πηγαίνει στα σπίτια παραμονές της γιορτής του (5 Δεκεμβρίου) για να μοιράσει δώρα στα καλά παιδιά. Μαζί του, όμως, εκείνη τη νύχτα είναι κι ένα ανθρωπόμορφο πλάσμα, που αναλαμβάνει τα υπόλοιπα παιδιά, τα άτακτα. Κι αυτό δεν είναι άλλο από έναν Κράμπους.

Το όνομα του Κράμπους προέρχεται είτε από τη βαυαρική λέξη «Krampn» (πεθαμένος, σάπιος) είτε από τη γερμανική «Krampen» (νύχι) και σύμφωνα με τους ιστορικούς, η ιστορία του έχει πιθανόν ρίζες στις προχριστιανικές παραδόσεις των Άλπεων, καθώς υπάρχουν αναφορές για αυτόν πριν τον 17ο αιώνα, όπου και ενσωματώνεται στις Χριστιανικές χειμωνιάτικες γιορτές και γίνεται ο σύντροφος του Αγίου Νικολάου στις επισκέψεις του στα σπίτια των πιστών. Αν και μετά τις αυστριακές εκλογές του 1923 υπήρχε απαγόρευση της παράδοσης του Κράμπους από το καθεστώς του Ντόλφους υπό το Πατριωτικό Μέτωπο και το Χριστιανικό Κοινωνικό Λαϊκό Κόμμα, στα τέλη εκείνου του αιώνα επανήλθε η αναβίωση των εορτών του, που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Κάθε 5 Δεκεμβρίου, τη «Νύχτα του Κράμπους» (Krampusnacht), σε πολλές από τις προαναφερθέντες χώρες, πραγματοποιείται το «Τρέξιμο του Κράμπους» (Krampuslauf), όπου όποιος θέλει μπορεί να ντυθεί Κράμπους και να πάρει μέρος σε μια μεγάλη παρέλαση. Επίσης, στην παράδοση αυτών των χωρών υπάρχει και η ανταλλαγή καρτών, οι οποίες απεικονίζουν αυτό το αλλόκοσμο πλάσμα. Αλλά ας πάμε να τον γνωρίσουμε καλύτερα.

Πρώτα απ’ όλα, καλό είναι να ξεκαθαρίσουμε ότι ο Κράμπους δεν είναι μόνο ένας. Με τον όρο Κράμπους αναφερόμαστε σε έναν τύπο τραγόμορφων δαιμόνων που συνοδεύουν τον Άγιο Νικόλαο. Συνήθως απεικονίζονται με μαύρο τρίχωμα, μακριά κέρατα, τεράστια γλώσσα που κρέμεται έξω από το γεμάτο μυτερά δόντια στόμα τους, και τραγίσια πόδια με διχαλωτές οπλές. Κραδαίνουν μακριά κλαδιά από σημύδα και αλυσίδες γεμάτες κουδουνάκια και ζαχαρωτά. Αποστολή τού κάθε Κράμπους είναι να τιμωρεί τα άτακτα παιδιά, τα οποία όλο τον χρόνο δεν συμπεριφέρθηκαν σωστά, δημιουργώντας προβλήματα στους γονείς και τους γύρω τους. Κι αυτό το πραγματοποιεί με πολλούς και ευφάνταστους τρόπους. Ο πιο κοινός και απλός είναι το άτακτο παιδί να βρίσκει το επόμενο πρωί, αντί για δώρο, ένα κάρβουνο ή ένα μπαστούνι, που το προειδοποιούν για την επερχόμενη τιμωρία του αν δεν αλλάξει την συμπεριφορά του. Ως επόμενη προειδοποίηση, ο Κράμπους λερώνει με κάρβουνο το ίδιο το άτακτο παιδί κι αν και αυτό δεν καταφέρει να του αλλάξει συμπεριφορά, τότε αναλάμβανει πιο δραστικά μέτρα, δέρνοντάς το με τα μακριά κλαδιά σημύδας που φέρει μαζί του. Τέλος, αν κι αυτό δεν είναι αρκετό, τότε το αρπάζει, το βάζει στον σάκο του ή το καλάθι του και το σέρνει μαζί του πίσω στη φωλιά του.

Οπότε σήμερα το βράδυ, ή κάποια άλλη «Νύχτα του Κράμπους», αν βρείτε κάπου στο σπίτι κάποιο ξέμπαρκο κάρβουνο ή κάποια μελανή μουτζούρα λερώνει το δέρμα σας, αντί να σκεφτείτε από ποιον έπεσε ή που μπορεί να ακουμπήσατε, καλύτερα αναλογιστείτε την συμπεριφορά σας για το έτος που φτάνει στο τέλος του. Γιατί ο Κράμπους δε θα ξαναπροειδοποιήσει. Και μπορεί να πιστεύετε ότι δε χωράτε στο σάκο ή στο καλάθι του πια, αλλά εκείνος… θα βρει τον τρόπο. Καλή Krampusnacht!